Εγκαίνια στο Διοικητήριο της Έκθεσης «Ο Φιλελληνισμός στην Ευρώπη - Από τον Διαφωτισμό στον 20ο αιώνα» (04-06-2014)

Ο χαιρετισμός του ΥΜΑΘ κ. Καράογλου στα εγκαίνια της έκθεσης:

"Υψηλοί προσκεκλημένοι,
Κυρίες και κύριοι,

Σας καλωσορίζω για άλλη μια φορά στο ιστορικό κτίριο του Διοικητηρίου, για να εγκαινιάσουμε άλλη μια σημαντική έκθεση κειμηλίων, που συνδιοργανώνουμε μαζί με το Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.

Τίτλος της συγκεκριμένης έκθεσης, η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας στην Ε.Ε., είναι «Ο φιλελληνισμός στην Ευρώπη-Από τον διαφωτισμό στον 20ο αιώνα» και πρόκειται για την ίδια έκθεση που από τις 8 έως τις 11 Απριλίου 2014 φιλοξενήθηκε για πρώτη φορά σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Κατά την παρουσία της στις Βρυξέλλες η έκθεση αγκαλιάστηκε με ιδιαίτερη θέρμη από το σύνολο της Ευρωπαϊκής Οικογένειας, αποδεικνύοντας ότι η λέξη Ελλάδα εξακολουθεί να συγκινεί την Ευρώπη, η οποία αναγνωρίζει στην πατρίδα μας τις πνευματικές της καταβολές.

Σε εκείνη την τελετή εγκαινίων της έκθεσης στο Ευρωκοινοβούλιο, παραβρέθηκαν και χαιρέτησαν:
-η Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Επίτροπος Δικαιοσύνης, Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και Ιθαγένειας κα. Βίβιαν Ρέντινγκ,
-η μέχρι πρότινος επικεφαλής της Κ.Ο. των Ευρωβουλευτών της Ν.Δ. κα. Μαριέττα Γιαννάκου,
-ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Ότμαρ Κάρας,
-Ευρωβουλευτές
-και αξιωματούχοι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η μαζική ανταπόκριση του κόσμου,
-το ιδιαίτερα αυξημένο ενδιαφέρον για το δυναμικό κίνημα του φιλελληνισμού
-και ο ισχυρός συμβολισμός που εκπέμπει ακόμη και σήμερα,
μας ώθησε να μεταφέρουμε τη συγκεκριμένη έκθεση στη Θεσσαλονίκη και στο Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης, διότι θέλουμε να υπενθυμίσουμε σε όλους τους συμπατριώτες μας τη διαχρονική σχέση του ελληνικού πολιτισμού με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Η Ελλάδα ήταν και παραμένει η καρδιά της Ευρώπης.

Πολύ εύγλωττα το περιγράφει ο Γκαίτε: «Ό,τι είναι η καρδιά και ο νους για το σώμα του ανθρώπου, είναι και η Ελλάδα για την οικουμένη» είπε, για να συμπληρώσει λίγο αργότερα ο Βίκτωρ Ουγκό λέγοντας πως «είναι σπουδαίο να κατάγεσαι από την Ελλάδα, τη χώρα που έδωσε το φως στον κόσμο».
Λόγια τα οποία, αν μη τι άλλο, καταδεικνύουν ότι η Ελλάδα, η πατρίδα μας, είναι ένας τόπος που έχει χαραχθεί ανεξίτηλα στο μυαλό και στη συνείδηση κάθε δυτικού πολίτη.

Η Ελλάδα έχει εισχωρήσει βαθιά μέσα στην Ευρώπη γιατί όποιο ιστορικό και πολιτιστικό μονοπάτι και αν διαβεί κανείς, όλα οδηγούν σε εκείνη.

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι υπήρξαν και άλλοι σπουδαίοι πολιτισμοί, αλλά το βέβαιο είναι ότι κανένας άλλος δεν έχει:
-διασωθεί
-και οικουμενοποιηθεί
όσο ο δικός μας.

Η Ελλάδα «γονιμοποίησε» την Ευρώπη με:
-τους μύθους,
-τις τέχνες,
-τα γράμματα
-και τον πολιτισμό της,
καταφέρνοντας να γίνει συνώνυμο της ελευθερίας και καταφύγιο ενάντια σε κάθε τι δογματικό, αναγκάζοντας ακόμη και τον εξαιρετικό Ιρλανδό συγγραφέα, Τζόρτζ Μπερνάρ Σο, να πει πως «αν στη βιβλιοθήκη σας δεν έχετε τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε μένετε σε ένα σπίτι δίχως φως».

Με αυτόν τον τρόπο, στους νεότερους χρόνους και στην εποχή του διαφωτισμού τον 19ο αιώνα, η αγάπη προς την πατρίδα μας εξελίχθηκε σε στάση πνευματικής ζωής με αναφορά στην Ελλάδα.

Τότε φιλελληνισμός σήμαινε:
-θαυμασμός
-και αγάπη,
που πολλές φορές έφθανε στα όρια της λατρείας, για την αρχαία Ελλάδα και τα σπουδαία επιτεύγματά της:
-στη φιλοσοφία,
-στη λογοτεχνία
-και στο πνεύμα.

Αυτός ο ενθουσιασμός για την κλασσική αρχαιότητα, όσο δυνάμωνε η φλόγα για την απελευθέρωση του Έθνους μας, μετουσιώθηκε σε εθελοθυσία στην επανάσταση του 1821, η οποία εκφράστηκε με πράξεις:
-ηθικής
-και υλικής
υποστήριξης για την ευόδωση του αγώνα για την ανεξαρτησία της πατρίδας μας.

«Υπερασπιστείτε την Ελλάδα, διότι σε αυτήν οφείλουμε:
-το πνεύμα μας,
-τις επιστήμες
-και όλες μας τις αρετές» προέτρεψε τους συμπατριώτες του στη Γαλλία ο Βολταίρος, ενώ ο Γάλλος ποιητής Φρεντερίκ Μιστράλ έγραψε σε ποίημά του ότι «κι αν είναι να πεθάνουμε για την Ελλάδα, θεία είναι η δάφνη, μια φορά κανείς πεθαίνει».

Μεγάλες μορφές της πολιτικής και των γραμμάτων όπως:
-ο βάρδος της ελευθερίας λόρδος Μπάϊρον,
-ο Κάνινγκ,
-ο Σατομπριάν,
-ο Ουγκώ,
-ο Φίνλεϊ,
-ο ελληνολάτρης ποιητής Πέρσι Σέλλεϊ,
στήριξαν με το λόγο τους την εθνική μας παλιγγενεσία και ενέπνευσαν σεβασμό σε ολόκληρη την οικουμένη για το σκλαβωμένο κράτος μας, ενώ περισσότεροι από 1.200 Ευρωπαίοι πολίτες (Γερμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Πολωνοί, Ελβετοί, Άγγλοι) βρέθηκαν δίπλα στους προγόνους μας στη φωτιά της μάχης.

Η πρώτη αποστολή φιλελλήνων έφτασε στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 1821 με έξοδα του Δημητρίου Υψηλάντη.

Η δεύτερη έφτασε δυο μήνες μετά, με επικεφαλής τον εύπορο βρετανό αξιωματικό Τόμας Γκόρντον, για να ακολουθήσει τον Μάιο του 1822 η συγκρότηση του τάγματος των φιλελλήνων και η συμμετοχή του στη μάχη του Πέτα.

Αποκορύφωμα αυτής της θυσίας, τα τελευταία λόγια του λόρδου Βύρωνα: «Έδωσα στην Ελλάδα:
-το χρόνο μου,
-την περιουσία μου,
-την υγεία μου.
Τώρα της δίνω και τη ζωή μου. Τι παραπάνω μπορούσα να κάνω;»

Βλέπετε, με την επανάσταση του 1821 ο ελληνικός λαός δεν αγωνιζόταν μόνο για τη δική του ελευθερία, αγωνιζόταν για ολόκληρη την Ευρώπη.

Σε αυτές τις σπουδαίες προσωπικότητες,
-σε αυτούς τους μεγάλους φιλέλληνες,
-σε όλους τους ανυπόκριτους θαυμαστές και υμνητές της ελληνικής εθνικής ιδέας, που εξακολουθούν να μάχονται υπέρ των ανθρώπινων αξιών:
-της ελευθερίας,
-της δημοκρατίας,
-του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
-και της κοινωνικής δικαιοσύνης,
υποκλινόμαστε και αποτείουμε απόψε τον υψηλότατο φόρο τιμής.

Τα εκθεσιακά κειμήλια που θα σας παρουσιάσουμε σε λίγα λεπτά από τώρα, μαρτυρούν πως ο φιλελληνισμός δεν υπήρξε... μόδα, αλλά όχημα ανάδειξης των δημοκρατικών ιδεών και του δικαιώματος αυτοδιάθεσης των λαών της Ευρώπης, ανατρέποντας τα κατεστημένα της εποχής και αναδεικνύοντας την αδιαμφισβήτητη ανάγκη μιας ελεύθερης Ελλάδας ως αναπόσπαστο τμήμα της Ευρώπης.
Όπως επισήμανα στο χαιρετισμό μου στις Βρυξέλλες η Ελλάδα, ως φλέβα δημιουργίας, εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης για την Ένωσή μας, ακόμη και σήμερα.

Πηγή έμπνευσης όχι για επιστροφή στο χθες, αλλά ως κινητήρια δύναμη για το αύριο.

Και να είστε σίγουροι ότι η αναγέννηση της Ελλάδας τα τελευταία δυο χρόνια, ανοίγει δρόμους για την ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, καθιστώντας την πατρίδα μας σύμβολο της Ευρώπης:
-της ισότητας,
-των ευκαιριών,
-της αλληλεγγύης,
-της συνύπαρξης,
-του αλληλοσεβασμού,
-της κοινωνικής δικαιοσύνης,
-της αξιοπρέπειας,
-της ευημερίας
της Ευρώπης που αντέχει.
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσους προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες για την πραγματοποίηση αυτής της ιδιαίτερης έκθεσης.

Την επιστημονική επιμέλεια είχαν ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. κ. Ιωάννης Χασιώτης, καθώς και ο καθηγητής του Α.Π.Θ. κ. Βασίλης Γούναρης.

Επιμελητές της έκθεσης είναι ο διευθυντής του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα κ. Βασίλειος Νικόλτσιος και ο γιος του Νίκος.

Τα κείμενα των πανό και του καταλόγου στον δεύτερο όροφο είναι του ιστορικού-εκπαιδευτικού κ. Κωνσταντίνου Διώγου, της ιστορικού κας. Ελένης Στόϊκου και της καθηγήτριας του πανεπιστημίου «Μακεδονία» κας. Σταυρούλας Μαυρογέννη, ενώ η γραφιστική επιμέλεια του κ. Θωμά Σαμαρά.

Ευχαριστώ, επίσης, για τη βοήθειά τους:
-τον κ. Νίκο Στοϊλούδη,
-την κα. Καλυψώ Τρυφωνάκη,
-το Βρετανικό, το Γαλλικό, το Γερμανικό και το Ιταλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης
και φυσικά όλους όσους μας προσέφεραν εκθέματα από τις συλλογές τους:
-το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών,
-την Προεδρική Φρουρά,
-τον κ. Δημήτρη Γιαννόγλου,
-τον κ. Βασίλειο Νικόλτσιο,
-τον κ. Νίκο Νικόλτσιο,
-τον κ. Άγγελο Παπαϊωάννου
-και τον κ. Γιάννη Μέγα.

Με αυτές τις σκέψεις σας καλώ να εγκαινιάσουμε όλοι μαζί την έκθεση που φιλοξενούμε στο ΥΜΑΘ με τίτλο: «Ο φιλελληνισμός στην Ευρώπη-Από τον διαφωτισμό στον 20ο αιώνα».

Σας ευχαριστώ πολύ."