Αξιότιμο Προεδρείο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Ανατολικής Ρωμυλίας,
Αγαπητά μέλη της οργανωτικής επιτροπής της εκδήλωσης,
Εκλεκτοί ομιλητές,
Υψηλοί προσκεκλημένοι,
Φίλες και φίλοι,
Αδέλφια Μανδριτσιώτες,
Σήμερα είναι μια από εκείνες τις δύσκολες ημέρες που ο συλλογισμός τρέχει στα παλιά αλλά όχι ξεχασμένα και ο κόμπος στο λαιμό από τη συγκινησιακή φόρτιση, υπενθυμίζει ότι ο πόνος της προσφυγιάς δεν ξεχνιέται εύκολα.
Τον περασμένο Οκτώβριο συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια, ένας αιώνας, από την αποφράδα εκείνη ημέρα της 13ης Οκτωβρίου 1913, όταν 480 οικογένειες υπέστησαν το μαρτύριο του βίαιου εκπατρισμού τους από τη γενέθλια γη της Μανδρίτσας.
Άνθρωποι μαυροφόρεσαν,
-ζευγάρια χώρισαν,
-ορφάνεψαν μικρά παιδιά
-και ανθρώπινες ψυχές σκόρπισαν σαν αποκαΐδια στα πέρατα του κόσμου,
λες και το’χει η μοίρα των ανθρώπων:
-να εξορίζονται,
-να διώχνονται από τα σπίτια τους,
-να προσφεύγουν.
Από όλους τους ξεριζωμούς όμως, αυτής της μορφής η προσφυγιά είναι η πιο σκληρή.
Σε εμάς τους νεότερους Μανδριτσιώτες, που ζήσαμε με πρόσφυγες παππούδες και γιαγιάδες, οι ιστορίες τους έχουν μείνει για πάντα ανεξίτηλα χαραγμένες στη μνήμη.
Όπως έχει μείνει στη μνήμη όλων μας εκείνη η γλυκιά προσμονή τους για την επιστροφή στην πατρίδα.
Χάρη σε εκείνη την προσμονή, η Μανδρίτσα δεν έσβησε ποτέ από τη ψυχή μας.
Ζει μέσα μας, σε Μανδριτσιώτες δεύτερης, τρίτης ακόμη και τέταρτης γενιάς, που σήμερα:
-συναντιόμαστε,
-αγκαλιαζόμαστε
-και αφού σμίγουμε τα συναισθήματά μας, καλούμαστε να αναδείξουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Οι πρόσφυγες της Βορειοανατολικής Θράκης υπήρξαν φορείς ενός πολύμορφου λαϊκού πολιτισμού, που διαμορφώθηκε στις αλησμόνητες πατρίδες μέσα από πολύχρονες ιστορικές διεργασίες.
Οι ξεριζωμένοι, εγκαταλείποντας βίαια τις εστίες τους, πήραν στο δισάκι τους:
-τις παραδόσεις,
-όλο το παρελθόν
-και τις άσβηστες μνήμες.
Με αυτόν τον τρόπο στους τόπους της προσφυγιάς όπως:
-το Ζαγλιβέρι,
-τη Θέρμη,
-τη Σουρωτή,
-τις Μάνδρες Κιλκίς
-και όπου αλλού χτυπά Μανδριτσιώτική καρδιά,
τα περασμένα δεν έγιναν ξεχασμένα αλλά παρέμειναν ολοζώντανα.
Τα ήθη, τα έθιμα, τα τραγούδια, η μουσική, οι αξίες, έμειναν όλα ανέπαφα χάρη στην εκπληκτική δουλειά που έχουν κάνει όλα αυτά τα χρόνια οι σύλλογοι που απαρτίζουν την Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Ανατολικής Ρωμυλίας, αλλά και χάρη στη Μανδριτσιώτισα μάνα που αν και της έκοψαν τις ρίζες, εκείνη δεν λύγισε στιγμή, ούτε φοβήθηκε το θάνατο.
Αντίθετα ρίζωσε στη νέα πατρίδα, μεγάλωσε με θυσίες τα παιδιά της, δίδαξε την ιστορία του τόπου μας και μας έμαθε ότι ο μόνος θάνατος είναι η λησμονιά.
Φίλες και φίλοι,
Εμείς οι Μανδριτσιώτες, εμείς οι Θρακιώτες, είμαστε:
-καλοί οικογενειάρχες,
-μπεσαλήδες
-και κιμπάρηδες.
Φημιζόμαστε για:
-την εργατικότητά μας,
-τη φιλομάθειά μας
-και όλα εκείνα που μας κάνουν να ξεχωρίζουμε.
Όσοι βρισκόμαστε απόψε στην Κεντρική Δημοτική βιβλιοθήκη του Δήμου Θεσσαλονίκης δεν μας ενώνει μόνο το Θρακιώτικο αίμα.
Μας ενώνουν:
-η γλώσσα,
-ο τόπος μας,
-τα βιώματά μας,
-οι αξίες μας,
-ο πολιτισμός μας που έπλασε τη συνείδησή μας και όρισε την ύπαρξή του καθενός από εμάς.
Ας αγαπήσουμε λοιπόν την Ανατολική Ρωμυλία για να την κρατήσουμε ζωντανή.
Είναι η γη που οι παππούδες και οι γονείς μας ονειρεύτηκαν κάποτε να επιστρέψουν για να ξαναδούν τα σπίτια τους.
Είναι η Θράκη, είναι η Μανδρίτσα που οι πρόγονοί μας στέριωσαν μέσα από αγώνες βιοπάλης.
Είναι η Θράκη της καρδιάς μας που κληρονομούμε στα παιδιά μας, είναι η αιώνια αγαπημένη ανατολική Ρωμυλία, όπου το δράμα της προσφυγιάς παραμένει μια πονεμένη μαύρη ανάμνηση βαμμένη με το αίμα της μεγάλης θυσίας.
Είναι η Μανδρίτσα όπου αφήσαμε:
-τα σπίτια μας,
-και την καρδιά μας.
Είναι η Μανδρίτσα που αν και χάθηκε, εντούτοις δεν λησμονήθηκε.
Σας ευχαριστώ πολύ.
