Άγιε Πατέρα,
Κύριε Δήμαρχε Δήμου Δέλτα, φίλε Γιώργο Γλώσση,
Σεβαστοί εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
Υψηλοί προσκεκλημένοι,
Κυρίες και κύριοι,
Μετά τη Σίνδο, επιλέξαμε ως σταθμό της έκθεσης «Κειμήλια Απελευθέρωσης 1912-1913» και τη Χαλάστρα, γιατί εδώ χτυπά η καρδιά της απελευθέρωσης της Μακεδονίας.
Διότι χάρη:
-στην φιλοπατρία,
-στο φιλότιμο
-και στην κατάθεση ψυχής των προγόνων σας, ο Ελληνικός Στρατός κατάφερε μετά τη μάχη των Γιαννιτσών να συνεχίσει τη νικηφόρα προέλαση του προς τη Θεσσαλονίκη και να υψώσει πρώτος την ελληνική σημαία στο Λευκό Πύργο.
Φίλες και φίλοι,
Σύμφωνα με τους ιστορικούς αναλυτές η μάχη των Γιαννιτσών υπήρξε καθοριστικής σημασίας για δυο λόγους:
-Πρώτον γιατί άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της Κεντρικής Μακεδονίας
-και δεύτερον γιατί έκρινε την τύχη της Θεσσαλονίκης, επιτρέποντας να επιστραφεί και πάλι σε χέρια ελληνικά, μετά από 5 αιώνες υποδούλωσης.
Στις 21 Οκτωβρίου 1912 ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει την Κουλιακιά, σημερινή Χαλάστρα, αλλά αδυνατεί να κατευθυνθεί προς τη Θεσσαλονίκη επειδή, κατά την οπισθοχώρησή του, ο Οθωμανικός στρατός κατέστρεψε όλες τις βασικές γέφυρες των ποταμών:
-Λουδία,
-Αξιού
-και Γαλλικού.
Την ίδια ώρα, οι πληροφορίες από το πεδίο της μάχης προειδοποιούσαν ότι η 2η Βουλγαρική μεραρχία είχε εγκατασταθεί στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το εργοστάσιο «ΤΙΤΑΝ» και κατευθυνόταν προς τη Θεσσαλονίκη, με μοναδικό σκοπό την κατάληψη της πόλης πριν από τους Έλληνες.
Και όμως το απόθεμα της ελληνικής ψυχής μας απέδειξε για πολλοστή φορά πως ενωμένοι, οι Έλληνες πετυχαίνουμε θαύματα.
Η ανταπόκριση των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής στο κάλεσμα του ελληνικού στρατού να κατασκευαστούν γέφυρες, ήταν μαζική και συγκινητική.
Πρωτεργάτης και πρωτομάστορας υπήρξε ένας καροποιός από τη Χαλάστρα, ο Γιώργος Νταλιγκάρος, χάρη στην καθοδήγηση του οποίου, σε λιγότερο από δυο ημέρες, κατασκευάστηκαν δυο γέφυρες με πρώτη εκείνη του Αξιού ποταμού, η διάβαση του οποίου ήταν τότε ανάμεσα στη Χαλάστρα και τη Σίνδο.
Από το βράδυ της 23ης Οκτωβρίου 1912 και όλη την ημέρα της 24ης, εκατοντάδες κάτοικοι της Χαλάστρας και των γύρω περιοχών προσέφεραν με απαράμιλλο πατριωτικό καθήκον, κάθε τι ξύλινο είχαν:
-στα σπίτια,
-στις αποθήκες
-και στα καταστήματά τους.
Από πόρτες και παράθυρα, μέχρι:
-βάρκες,
-μαδέρια,
-βαρέλια,
-σκάφες,
-καρφιά
-και σχοινιά.
Και όλα αυτά για να κατασκευαστούν έγκαιρα οι γέφυρες.
Ήταν τέτοια η αυτοθυσία τους, που όταν ο επικεφαλής μέραρχος των ελληνικών στρατευμάτων σήμανε την προέλαση του στρατού μας, γύρισε προς το μέρος των κατοίκων της Χαλάστρας και τους είπε τα εξής: «Φίλοι μου, άξιοι άνδρες της Κουλιακιάς, ο στρατός σας ευχαριστεί και η πατρίς σας ευγνωμονεί».
Όλα τα παραπάνω τα ανέφερα όχι για να συγκινήσω και να εισπράξω το χειροκρότημά σας, αλλά για να σας δείξω ότι τα 100 χρόνια ελευθερίας που τιμήσαμε τον περασμένο Οκτώβριο δεν είναι μια τυπική ανάμνηση, αλλά εγερτήριο γεγονός που μας διδάσκει ότι:
-η ομοψυχία
-και η φιλοπατρία
μπορούν να εμπνεύσουν και να δώσουν:
-όραμα
-και ελπίδα στον ελληνικό λαό,
όπως συνέβη εκείνες τις άγιες ημέρες του 1912, όταν από το «εγώ», περάσαμε στο «εμείς» του Μακρυγιάννη.
Μια μετάβαση αρκετά δύσκολη, αν αναλογιστούμε ότι της θυελλώδους εξόρμησης του 1912-1913, που οδήγησε στον διπλασιασμό της ελληνικής επικράτειας και στον υπερδιπλασιασμό του πληθυσμού της πατρίδας μας, είχαν προηγηθεί:
-το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Χαρίλαου Τρικούπη,
-ο διεθνής οικονομικός έλεγχος που μας επιβλήθηκε
-και ο ατυχής ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897.
Δεκαπέντε μόνο χρόνια πριν το έπος των Βαλκανικών πολέμων, τίποτα δεν προϊδέαζε ότι:
-η πληγωμένη
-και ταπεινωμένη Ελλάδα,
θα μπορούσε να ορθώσει περήφανα το ανάστημα της και να ξεκινήσει μια ηρωική αντεπίθεση αναγέννησης και ελευθερίας.
Και λέω «αντεπίθεση», γιατί το 1912-1913 η πατρίδα μας δεν συμμετείχε σε έναν επεκτατικό πόλεμο, αλλά διεκδίκησε και πέτυχε την απελευθέρωση υπόδουλων ελληνικών εδαφών, αλλάζοντας τη μοίρα ολόκληρης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Αποδείξαμε ως Έθνος ότι:
-μένουμε πιστοί στα ιδανικά μας
-και ότι η αγάπη προς την πατρίδα δεν είναι ένα ακόμη ρητορικό σχήμα, αλλά πράξη ευθύνης.
Όπως έγραψε και ο Κωστής Παλαμάς: «Χρωστάμε σε όσους ήρθαν, πέρασαν, θα έρθουν και θα περάσουν».
Χρωστάμε στις επόμενες γενιές των Ελλήνων να τους μάθουμε τι σημαίνει να είσαι Έλληνας και ότι είμαστε περήφανοι απόγονοι:
-ένδοξων
-και ηρωικών προγόνων.
Έναν αιώνα μετά από εκείνον τον άθλο, το Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης, σε συνεργασία με:
-το ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και τον διευθυντή του, κ. Βασίλειο Νικόλτσιο,
-το Γ΄ Σώμα Στρατού,
-το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
-τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης που υποστηρίζουν και συνδιοργανώνουμε μαζί αυτές τις δράσεις
-αλλά και την ευγενική υποστήριξη της ΔΕΘ, επιθυμεί να καταστήσει όλους τους Θεσσαλονικείς κοινωνούς της κινητής περιοδικής έκθεσης: «Κειμήλια Απελευθέρωσης Μακεδονίας».
Η έκθεση που εγκαινιάζουμε σήμερα μαζί με τον Δήμαρχο Δέλτα, τον φίλο Γιώργο Γλώσση και με την αμέριστη βοήθεια του προέδρου του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Δέλτα κ. Θεόδωρου Δελακούρα και του προέδρου της Δημοτικής Ενότητας Χαλάστρας κ. Απόστολου Κανάκα, είναι μια από τις πλουσιότερες εκθέσεις που οργανώθηκαν ποτέ με θέμα την απελευθέρωση της Μακεδονίας.
Μιας απελευθέρωσης που είναι φυσικό επακόλουθο του Μακεδονικού Αγώνα, ο οποίος υπήρξε προάγγελος της αποτίναξης του τουρκικού ζυγού.
Σας ευχαριστώ.
