Άρθρο του Θεόδωρου Καράογλου
Βουλευτής ΝΔ Β’ Περ. Θεσσαλονίκης Αναπληρωτής Τομέα Πολιτικής Ευθύνης Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
Επιτακτική ανάγκη η Συνταγματική Αναθεώρηση
Η ελληνική κοινωνία σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη τόσο με την οικονομική κρίση που έχει πλήξει τη χώρα, όσο και με την κρίση των αξιών. Το ευρύτερο κλίμα απαξίωσης των θεσμών με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπος ο Έλληνας πολίτης, ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους και κλυδωνίζει τη δημοκρατία.
Την ώρα που αμφισβητείται περισσότερο από κάθε άλλη εποχή η πολιτική και οι πολιτικοί που την υπηρετούν, ως εκπρόσωποι του πολιτικού συστήματος και του λαού, οφείλουμε να επιδείξουμε την πρέπουσα σοβαρότητα και να αποδείξουμε στην πράξη ότι πιστεύουμε και προασπιζόμαστε τη δημοκρατία, την ισονομία και την ισότητα, θέτοντας τις βάσεις και προχωρώντας στη Συνταγματική Αναθεώρηση.
Η Συνταγματική Αναθεώρηση είναι υπόθεση εθνικής ευθύνης και θωράκισης του δημοκρατικού πολιτεύματος της χώρας μας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα μπορέσουμε ουσιαστικά να βγούμε από την κρίση των θεσμών και των προσώπων και να προστατεύσουμε το βουλευτικό αξίωμα, το νομοθετικό και εκτελεστικό έργο.
Ήρθε η στιγμή που οφείλουμε όλοι ως πρεσβευτές του πολιτικού συστήματος της χώρας να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να προχωρήσουμε σε πραγματικές τομές. Ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, που δυστυχώς δεν μπορέσαμε να προλάβουμε και τώρα οφείλουμε περισσότερο από ποτέ να προχωρήσουμε στη λήψη αποφάσεων, που θα διαμορφώσουν ένα νέο τοπίο και θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην αντιμετώπιση χρόνιων παθογενειών.
Δεν αρκεί να διασκεδάσουμε απλά τις εντυπώσεις με βαρύγδουπες δηλώσεις και εξαγγελίες. Ζητούμενο σήμερα αποτελεί η πολιτική σταθερότητα και η αξιοπιστία των εκπροσώπων του λαού. Η παρούσα κοινωνικό-οικονομική κατάσταση, στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας, επιτάσσει περισσότερο από κάθε άλλη φορά την προώθηση της Συνταγματικής Αναθεώρησης.
Υπό τον φόβο ότι η μη αναθεώρηση του Συντάγματος θα οδηγήσει τη χώρα σε μια παρατεταμένη περίοδο παθητικής στάσης, σε μία εποχή πολιτικής και οικονομικής αστάθειας και καταδίκης του υφιστάμενου πολιτικού συστήματος, οφείλουμε να δημιουργήσουμε άμεσα και έγκαιρα τις κατάλληλες προϋποθέσεις και να προχωρήσουμε στην πράξη στην αναθεώρηση του συντάγματος της χώρας. Τη δύσκολη χρονική συγκυρία που βιώνουμε, δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για αδράνεια, καθυστερήσεις και εφησυχασμό! Το ξεκίνημα μιας ΝΕΑΣ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ στη χώρα μας, είναι «εκ των ων ουκ άνευ».
Στα πλαίσια αυτά και θέλοντας να συμβάλλω στο ξεκίνημα αυτής της νέας μεταπολίτευσης, που έχει ανάγκη ο τόπος, καταθέτω τις προτάσεις μου για τη Συνταγματική Αναθεώρηση:
Προτάσεις για την αναθεώρηση του
Συντάγματος
1. Αναθεωρητική η επόμενη Βουλή
Οφείλουμε, λοιπόν, να προχωρήσουμε στις διαδικασίες αυτές που θα καταστήσουν την επόμενη Βουλή αναθεωρητική, αλλά και να αναπτύξουμε έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας, γιατί η αναθεώρηση του συντάγματος αποτελεί ύψιστη κίνηση εθνικής και όχι κομματικής σημασίας. Ο ορισμός των άρθρων που θα αναθεωρηθούν και οι αλλαγές στο πολιτικό γίγνεσθαι έχουν εθνικό χαρακτήρα και οφείλουμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να γυρίσουμε σελίδα στην ιστορία του τόπου. Παράλληλα, θα πρέπει να προχωρήσουμε σε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες, που θα καταστήσουν σαφείς στους πολίτες τους λόγους αναθεώρησης των άρθρων του Συντάγματος, τις προτάσεις αναθεώρησης, αλλά και τις επιπτώσεις που θα έχουν στο δημόσιο βίο.
2. Σαφής διαχωρισμός εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσία
Η σημασία του διαχωρισμού των εξουσιών είναι κρίσιμης σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία των θεσμών, ενώ καθίσταται σαφές ότι πρέπει με τη συνταγματική αναθεώρηση να διασφαλισθεί ο διαχωρισμός της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας. Επί τάπητος πρέπει να τεθεί κατά την αναθεώρηση του συντάγματος ο διαχωρισμός της νομοθετικής από την εκτελεστική εξουσία, το ασυμβίβαστο της ταυτόχρονης ιδιότητας του υπουργού και του βουλευτή.
3. Μείωση του αριθμού των βουλευτών από 300 σε 200
Βασική αρχή της συνταγματικής αναθεώρησης αποτελεί η μείωση των βουλευτών από 300, που είναι σήμερα, σε 200. Η μείωση του νομοθετικού σώματος της Βουλής των Ελλήνων συνεπάγεται τόσο με μείωση των δαπανών, όσο και μια αναβάθμιση επί της ουσίας του ρόλου του βουλευτή. Ο ευρωπαϊκός χάρτης των κοινοβουλίων καθιστά σαφές ότι ο αριθμός των βουλευτικών εδρών στη χώρα μας είναι μεγάλος σε αναλογία με τον πληθυσμό.
Στο οικονομικό κομμάτι για το έτος 2010 ο συνολικός προϋπολογισμός της Βουλής (μετά τις περικοπές που σημειώθηκαν) αποτελεί το 3,5 τοις χιλίοις του κρατικού προϋπολογισμού, ενώ η συνολική αποζημίωση των βουλευτών (βουλευτική αποζημίωση, επιδόματα κτλ) αποτελούν το 1 τοις χιλίοις του συνολικού κρατικού προϋπολογισμού.
Ενώ ακόμη, με τη μείωση του αριθμού των βουλευτών, σε παράλληλο επίπεδο αναβαθμίζεται και ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης σε θέματα εκτελεστικής λειτουργίας.
4. Εκλογή όλων των βουλευτών από μικρές εκλογικές περιφέρειες (έως 5 έδρες)
Παράλληλα με τη μείωση του αριθμού των βουλευτών, θα πρέπει να αλλάξει ο εκλογικός νόμος σε ό,τι αφορά στις εκλογικές περιφέρειες, οι οποίες θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν σε μικρότερες (έως 5 έδρες). Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η ουσιαστικότερη παρουσία των βουλευτών στις περιφέρειές τους και συνεπώς η καλύτερη επικοινωνία πολίτη-πολιτικού. Ενώ και σε αυτή την περίπτωση υπάρχει η οικονομική παράμετρος, καθώς με τις μικρότερες εκλογικές περιφέρειες αναπροσδιορίζονται και μειώνονται οι εκλογικές δαπάνες και επιτυγχάνεται ουσιαστική ελάφρυνση του Δημόσιου προϋπολογισμού. Παράλληλα, επιτυγχάνεται σημαντική τομή στην εξάρτηση μεταξύ οικονομικών συμφερόντων και πολιτικών κομμάτων ή πολιτικών στελεχών.
5. Κατάργηση της λίστας Επικρατείας
Ένα βήμα παραπέρα στην ισονομία και στην ισότητα της εκλογικής διαδικασίας είναι η κατάργηση της λίστας Επικρατείας. Κανείς δεν μπορεί να εξαιρείται από τις διαδικασίες αξιολόγησης και εκλογής, που διέπουν ένα δημοκρατικό κράτος. Η επιλογή των αιρετών εκπροσώπων του λαού στο Ελληνικό Κοινοβούλιο από τη διαδικασία του σταυρού, διασφαλίζει τη λαϊκή βούληση. Αιρετός εκπρόσωπος του λαού μέσω της λίστας επικρατείας είναι δύο όροι αντιφατικοί μεταξύ τους.
6. Σταθερή 4ετής κοινοβουλευτική θητείαΜία σημαντική παράμετρος της εκλογικής διαδικασίας που οφείλουμε να προασπιστούμε είναι η σταθερή 4ετής κοινοβουλευτική θητεία. Τα τελευταία χρόνια, γίναμε όλοι μάρτυρες των επιπτώσεων που έχει σε όλα τα επίπεδα, οικονομικό, πολιτικό, εθνικό, εξωτερικής πολιτικής, η αστάθεια και η ανασφάλεια που βιώνει ο ελληνικός λαός υπό τον συνεχή φόβο και εκβιασμό -σε πολλές περιπτώσεις- της προκήρυξης πρόωρων εκλογών. Η αστάθεια αυτή δημιουργεί ένα δυσχερές κλίμα τόσο στο εσωτερικό της χώρας, όσο και στην εικόνα και την ασκούμενη εξωτερική πολιτική της χώρας. Θα πρέπει, λοιπόν, να εξετάσουμε στην πράξη το μοντέλο των εκλογών της αυτοδιοίκησης και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο και να ορίζονται εκλογές σταθερά κάθε 4 χρόνια (την πρώτη Κυριακή του Νοέμβρη), ενώ η ανάληψη της Κυβέρνησης να γίνεται από 1η Ιανουαρίου, στο πρότυπο των Ηνωμένων Πολιτειών.
7. Κατάργηση του νόμου “περί ευθύνης των υπουργών”
Ένα
ακόμα σημαντικό ζήτημα που πρέπει να τεθεί στο πλαίσιο της αναθεώρησης του συντάγματος,
είναι η κατάργηση του νόμου “περί ευθύνης των υπουργών”. Σε μια σύγχρονη,
δημοκρατική και ευνομούμενη πολιτεία κανείς δεν μπορεί να μένει στο απυρόβλητο.
Δεν μπορεί να παρακολουθούμε σε διεθνές επίπεδο (πχ Ιρλανδία) την παραπομπή
πολιτικών προσώπων, υπουργών ή ακόμη και πρώην πρωθυπουργών στη δικαιοσύνη
προκειμένου να λογοδοτήσουν και στη χώρα μας να υπάρχει κατηγορία ανθρώπων που
είναι υπεράνω των νόμων. Είναι κοινός τόπος πια ότι πρέπει να αναμορφωθεί το
νομοθετικό πλαίσιο, που αφορά στην ευθύνη των υπουργών και την απόδοση
δικαιοσύνης.
8. Κατάργηση της βουλευτική ασυλίας
Αντίστοιχα οφείλουμε να προχωρήσουμε στην κατάργηση και της βουλευτικής ασυλίας. Το σύνταγμά μας είναι σαφές ότι «όλοι είναι ίσοι απέναντι στο σύνταγμα και στο νόμο». Είναι χρέος του πολιτικού να δίνει πρώτος το παράδειγμα περί εφαρμογής και τήρησης του συντάγματος της χώρας. Να θέτει τον εαυτό του στη διάθεση του νόμου, όταν αυτό το επιτάσσουν οι καταστάσεις και να μη κρύβεται πίσω από την ιδιότητά του.
9. Όριο θητείας για όλους τους αιρετούς
Μία ακόμα σημαντική παράμετρος, γιατί στην πράξη έχει αποδειχθεί ότι έχουμε χάσει το μέτρο, είναι η θέσπιση ορίου θητείας για όλους τους αιρετούς που ασκούν εκτελεστική εξουσία. Οφείλουμε στην αναθεώρηση του συντάγματος να θέσουμε επί τάπητος τη θέσπιση ορίου θητείας για όλους όσους ασκούν εκτελεστική εξουσία όπως υπουργοί, περιφερειάρχες, δήμαρχοι, γεν. γραμματείς, πρόεδροι και διευθύνοντες σύμβουλοι οργανισμών, ώστε να προφυλαχθεί το δημόσιο συμφέρον και να μην δημιουργούνται προϋποθέσεις κατεστημένων. Ενδεικτικά μπορεί να εξετασθεί το ενδεχόμενο 3 συνεχόμενων θητειών για το βουλευτικό αξίωμα, 2 συνεχόμενων θητειών για τους περιφερειάρχες και τους δημάρχους, ενώ δεν θα πρέπει να ξεπερνούν επίσης συνολικά τα 8 χρόνια οι θητείες σε υπουργικούς θώκους, και θέσεις γενικών γραμματέων υπουργείων, προέδρων, και συμβούλων οργανισμών.
10. Εξεταστικές επιτροπές στελεχωμένες από δικαστές
Στον αντίποδα των θητειών και σε ό,τι αφορά στο νόμο περί ευθύνης των υπουργών, ριζικές τομές πρέπει να γίνουν και στη σύσταση και δομή των εξεταστικών επιτροπών. Οι μέχρι σήμερα εξεταστικές επιτροπές δεν απαρτίζονται από δικαστικούς λειτουργούς, αλλά από πολιτικά πρόσωπα, εκπροσώπους όλων των πολιτικών κομμάτων, που ο ρόλος τους είναι νομοθετικός και όχι δικαστικός. Με την αναθεώρηση του συντάγματος δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία να διασφαλισθεί ότι στο μέλλον οι εξεταστικές επιτροπές θα απαρτίζονται από δικαστικούς λειτουργούς και μόνο, από ανθρώπους δηλαδή αρμόδιους για τη διερεύνηση, τη διαλεύκανση υποθέσεων και την απόδοση δικαιοσύνης.
11. Ουσιαστικός έλεγχος του “πόθεν έσχες”
Στο ίδιο μήκος κύματος πρέπει να κινηθούμε και σε ό,τι αφορά στους ελέγχους του “πόθεν έσχες” των πολιτικών προσώπων. Είναι σαφές ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν βρεθεί επιβαρυντικά στοιχεία που να πιστοποιούν αδιαφανείς διαδικασίες συναλλαγών πολιτικών προσώπων. Ωστόσο, γεννώνται εύλογα ερωτήματα για το κατά πόσο γίνεται ουσιαστικός έλεγχος, γεγονός που προτάσσει άμεση αλλαγή της διαδικασίας ελέγχου του “πόθεν έσχες”. Καίρια πρόταση, λοιπόν, με συνταγματική πλέον κατοχύρωση αποτελεί η πραγματοποίηση ελέγχων από μικτό κλιμάκιο ορκωτών ελεγκτών και δικαστικών λειτουργών με αναδρομική ισχύ για όσους υπηρέτησαν σε κυβερνητικές θέσεις μίας 10ετίας τουλάχιστον.
12. 25μελής Εξωκοινοβουλευτική Κυβέρνηση
Παράλληλα με τον διαχωρισμό της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας θα πρέπει να προχωρήσουμε στη συνταγματική κατοχύρωση ενός μικρού υπουργικού σχήματος, με τη σύσταση 25μελών εξωκοινοβουλευτικών κυβερνήσεων. Για την επίτευξη μιας σταθερής πολιτικής εθνικού συμφέροντος εντός και εκτός της ελληνικής επικρατείας, οι κυβερνήσεις της χώρας θα πρέπει να διατηρούν σταθερό αριθμό μελών και αρμοδιοτήτων. Τόσο για οικονομικούς όσο και για λόγους εθνικής σταθερότητας, πρέπει να θωρακιστεί ο θεσμός και να σταματήσει η εξυπηρέτηση προσωπικών πολιτικών υποχρεώσεων με την αυξομείωση του αριθμού των υπουργείων, υπουργών, υφυπουργών, μετονομασίες υπουργείων και αρμοδιοτήτων, στοιχεία που σήμερα αποσυντονίζουν την πολιτική της χώρας σε καίριους τομείς, όπως η ναυτιλία, ο τουρισμός, η υγεία, η οικονομία κα.
13. Ανεξαρτησία της ψήφου του Βουλευτή
Προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω, θα πρέπει να προασπιστούμε την ανεξαρτησία της γνώμης του εκάστοτε βουλευτή και την ανεξαρτησία της ψήφου του στη Βουλή των Ελλήνων. Η ψήφος κατά συνείδηση χωρίς την ταύτισή της με κομματική απειθαρχία, ισχυροποιεί επί της ουσίας το πολιτικό μας σύστημα και προάγει τον διάλογο και το κοινοβουλευτικό έργο της εθνικής αντιπροσωπείας. Ρητή νομοθετική απαγόρευση της κομματικής πειθαρχίας, έτσι ώστε πραγματικά να ψηφίζει ο βουλευτής κατά συνείδηση.
14. Αναθεώρηση του άρθρου 16 Συντάγματος για την παιδεία
Η αναθεώρηση του συντάγματος εκτός από επιτακτική ανάγκη αποτελεί σήμερα ένδειξη πολιτικού πολιτισμού, που οφείλουμε να επιδείξουμε. Και ο πολιτισμός μίας χώρας πηγάζει από το εκπαιδευτικό της σύστημα και την παιδεία των πολιτών. Με την αναθεώρηση του συντάγματος μας δίνεται η μεγάλη ευκαιρία για ουσιαστικές τομές στην εκπαίδευση της χώρας. Οφείλουμε να προχωρήσουμε στην αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος και να προχωρήσουμε στη δυνατότητα ίδρυσης Μη Κρατικών-Μη Κερδοσκοπικών Πανεπιστημίων. Με τον τρόπο αυτό θα δώσουμε μία δεύτερη ευκαιρία στο ανώτατο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, θα εμπλουτισθεί η ελληνική παιδεία, θα διατεθούν νέοι πόροι – πολλοί εξ αυτών από το εξωτερικό-, ενώ θα σταματήσουμε την ανεξέλεγκτη φυγή νέων Ελλήνων, ερευνητών και καθηγητών, αλλά και σπουδαστών, αξιόλογων μυαλών που διοχετεύονται στα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού και στη συνέχεια στην εκεί αγορά εργασίας. Παράλληλα, δημιουργείται ένα κλίμα ευγενούς και παραγωγικής άμιλλας μεταξύ των κρατικών και των μη κρατικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Η αναθεώρηση του άρθρου 16, μπορεί να αποτελέσει ίσως μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό στη χώρα μας.
15. Υπερκομματικοί μόνιμοι υφυπουργοί σε καίρια υπουργεία
Για τη χάραξη και θωράκιση μιας σταθερής πολιτικής γραμμής σε ζωτικής σημασίας τομείς, όπως η οικονομία, η εξωτερική πολιτική, η εθνική άμυνα της χώρας, θα πρέπει να εξετασθεί στο πλαίσιο της Συνταγματικής Αναθεώρησης, η θέσπιση μόνιμων θέσεων υφυπουργών, υπερκομματικής ταυτότητας, εξειδικευμένων τεχνοκρατών, σε καίρια υπουργεία ιδιαίτερης σημασίας, όπως τα υπουργεία οικονομικών, εξωτερικών, εθνικής άμυνας. Βασικός γνώμονας θα πρέπει να αποτελεί ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μιας σταθερής πολιτικής γραμμής με μοναδικό γνώμονα το εθνικό συμφέρον.
Τα γεγονότα πλέον μιλούν από μόνα τους, βρισκόμαστε μπροστά σε μια διαδρομή που φθάνει στο τέλος της, ο δρόμος όμως δεν είναι ούτε μονόδρομος, ούτε αδιέξοδος. Οι επιλογές βρίσκονται μπροστά μας, αρκεί να έχουμε το θάρρος να αναμετρηθούμε με τις αδυναμίες και τα λάθη μας. Η λύση του ημίμετρου δεν είναι επαρκής για την αλλαγή σελίδας στην πολιτική ιστορία του τόπου, σήμερα χρειάζεται να προχωρήσουμε σε τομές. Η ανάταξη του πολιτικού συστήματος μπορεί να ξεκινήσει μόνο από το εσωτερικό του, αρχής γενομένης με την αναθεώρηση του Συντάγματος. Η ποιοτική και ουσιαστική αναβάθμιση του πολιτικού συστήματος αποτελεί το ζητούμενο. Ωστόσο, η βούληση από μόνη της είναι αδύναμη χωρίς τις απαιτούμενες πράξεις. Η Συνταγματική Αναθεώρηση μπορεί να θέσει τις βάσεις για τη διασφάλιση των στέρεων δομών που απαιτεί το πολιτικό και κοινωνικό σύνολο για την αυριανή ημέρα.
