Ομιλία στα εγκαίνια του Κέντρου Ιστορικής Τεκμηρίωσης ΥΜΑΘ

Ομιλία του Υφυπουργού Εσωτερικών (Μακεδονίας και Θράκης), κ. Θεόδωρου Καράογλου, στα εγκαίνια του Κέντρου Ιστορικής Τεκμηρίωσης Κτιρίου ΥΜΑΘ, που πραγματοποιήθηκαν την Δευτέρα 13 Ιουλίου 2020

Υψηλοί προσκεκλημένοι,
Κυρίες και κύριοι,
φίλες και φίλοι,

έχετε αναρωτηθεί τι θα συνέβαινε εάν:
-τα παλιά,
-διατηρητέα κτίρια
μπορούσαν να μιλήσουν;

Πόσες κρίσιμες στιγμές της ιστορίας θα περιέγραφαν;

Πόσα πολλά και πολύτιμα θα είχαν να διηγηθούν για:
-τους ανθρώπους
-και τις στιγμές
που ήρθαν και πέρασαν;

Περπατώντας στους διαδρόμους του εμβληματικού κτιρίου που στεγάζει το Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης, έρχονται στιγμές που αισθάνομαι ότι συμμετέχω σε μια σκυταλοδρομία που πραγματοποιείται σε μέλλοντα χρόνο.

Σκέφτομαι εκείνους που πέρασαν από τους ίδιους διαδρόμους.

Επιδιώκω να μάθω ανείπωτες ιστορίες για το χώρο που μας φιλοξενεί και να εξερευνήσω τις τομές του χρόνου αυτής της παράλληλης πορείας.

Με την απόφαση να προχωρήσουμε στη δημιουργία κέντρου ιστορικής τεκμηρίωσης για το Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης, επιχειρούμε να του δώσουμε κατά μια έννοια "φωνή".

Του παρέχουμε τη δυνατότητα να διηγηθεί τι συνέβη στο εσωτερικό του και οι επισκέπτες να περιηγηθούν σε χώρους που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της Θεσσαλονίκης .
Θέλουμε το κτίριο του ΥΜΑΘ να γίνει ενεργό μέρος της πόλης και όχι το σημείο όπου καταλήγουν όλες οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.

Εδώ ακούγεται ο αντίλαλος της ιστορίας.

Και ο λόγος είναι προφανής...

Η ταυτότητα μιας πόλης δεν καθορίζεται μόνο από τα μνημειακά της σύνολα ή από τα κτίρια που ξεχωρίζουν για την αρχιτεκτονική τους αξία, αλλά συντίθεται από τις διακυμάνσεις των μικρών και μεγάλων στιγμών που επηρέασαν την εξέλιξη της.

Με αυτόν τον τρόπο το παρελθόν εμπλέκεται άμεσα στη ζωή μας.

Τη νοηματοδοτεί και την ενδυναμώνει, αφού οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν, μα κτίρια όπως αυτό μένουν πίσω:
-όρθια
-και περήφανα,
σιωπηλοί μάρτυρες άλλων εποχών, αποδεικνύοντας ότι ο κόσμος μας είναι κάτι πολύ:
-μεγαλύτερο
-και βαθύτερο
από την όποια καθημερινότητα της ύπαρξής μας.

Η ιδέα να αναδείξω την ιστορικότητα του κτιρίου στο οποίο ασκώ το λειτούργημα του Υφυπουργού Εσωτερικών με αρμοδιότητα τη Μακεδονία και Θράκης γεννήθηκε τον Αύγουστο του 2012.

Τους πρώτους μήνες της θητείας μου ως Υπουργός Μακεδονίας και Θράκης, με αφορμή τις επετειακές εκδηλώσεις που πραγματοποιήσαμε για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, διαπίστωσα την άγνοια από μέρους των συμπολιτών μας των σημαντικών ιστορικών γεγονότων που έλαβαν χώρα στο εσωτερικό του Διοικητηρίου.

Ήρθε, λοιπόν, η στιγμή το ίδιο το κτίριο να αποκαλύψει την ιστορία του, αφού παρακολουθεί την εξέλιξη της Θεσσαλονίκης από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έως σήμερα.

Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, στα σπλάχνα του "γεννήθηκε" η ιστορία.

Άρχισε να κτίζεται το 1891 από τον περίφημο Ιταλό Αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι.

Αντικατέστησε το παλιό κονάκι που είχε χτιστεί πάνω στα ερείπια των βυζαντινών ανακτόρων και είχε καεί το 1890.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι η κόρη του αρχιτέκτονα Ποζέλι, έριξε στα θεμέλια 60.000 αυγά μαζί με πέτρα και ασβέστη, για να σφίξουν.

Άλλες ιστορικές πηγές αναφέρουν:
-τα βαρύτιμα χαλιά,
-το ασήμι
-και τον βενετσιάνικο πολυέλαιο ανυπολόγιστης αξίας που ξεχώριζε.

Στη μεγάλη φωτιά του 1917 το κτίριο γλύτωσε από την πυρκαγιά που κατέκαψε τη Θεσσαλονίκη χάρη στον ηρωισμό των εργαζομένων του, ενώ στη περίοδο της κατοχής έπαψε να λειτουργεί ως γενική διοίκηση Βορείου Ελλάδος καθώς επιτάχθηκε από τους κατακτητές.

Μετά την απελευθέρωση ξεκινά μια νέα περίοδος για το Διοικητήριο, αφού το 1955 στεγάζει το νεοϊδρυθέν Υπουργείο Βορείου Ελλάδος και προστίθεται ακόμη ένας όροφος για να εξυπηρετηθούν οι αυξημένες ανάγκες των υπηρεσιών του.

Από τότε δεν έχουν αλλάξει και πολλά...

Πολλές φορές, στο εσωτερικό του, ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει σε προηγούμενες δεκαετίες, ωστόσο τίποτα δεν αναιρεί το γεγονός της αδιάκοπης λειτουργίας του.

Η εξελικτική του πορεία στο χρόνο είναι συνυφασμένη με:
-τη Θεσσαλονίκη
-και την κοινωνία της.

Θεωρούμε, λοιπόν, ωφέλιμο, να αξιοποιήσουμε το κτίριο ως ιστορική πηγή.

Να αναλύσουμε και να τεκμηριώσουμε όσα λέγονται και το αφορούν.

Φίλες και φίλοι,
το εγχείρημα που σας παρουσιάζουμε απόψε είναι πρωτοποριακό.

Για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη δημόσιο κτίριο το οποίο στεγάζει υπηρεσίες διαμορφώνει ειδικό εκθεσιακό χώρο που θα λειτουργεί ως μόνιμη έκθεση, όπου οι επισκέπτες μέσα από σπάνιο:
-φωτογραφικό
-και αρχειακό υλικό
θα γίνονται κοινωνοί της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής του κτιρίου.

Η πρόσβαση θα είναι ελεύθερη στο κοινό, παρέχοντας τη δυνατότητα και οργανωμένων επισκέψεων, αφού σκοπός μας είναι το Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης να εξελιχθεί σε σημείο τουριστικής αναφοράς.

Ο εκθεσιακός χώρος θα περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά σχέδια όπως:
-όψεις και κατόψεις του κτιρίου,
-μελέτες και κτηριακές μεταβολές,
-καρτ ποστάλ εποχής που αποτυπώνουν διαχρονικά το ρόλο και τη λειτουργία του Διοικητηρίου.

Επίσης θα υπάρχουν κείμενα ιστορικής αναδρομής που αναφέρονται σε κορυφαία ιστορικά γεγονότα που συνδέουν το κτίριο σε αντιστοιχία με εικόνες.

Όσον αφορά στην αρχιτεκτονική τεκμηρίωση, στελέχη του Υπουργείου τα οποία έχουν την κατάλληλη γνώση της ιστορίας του κτιρίου αλλά και την επιστημονική κατάρτιση, θα ενημερώνουν τους επισκέπτες για όλα τα ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν σε αυτόν τον όμορφο και ξεχωριστό χώρο, με σπουδαιότερο όλων την υπογραφή της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης στις 26 Οκτωβρίου του 1912.

Σε δεύτερο στάδιο θα αξιοποιήσουμε και την ψηφιακή τεχνολογία μιας και η ιστορικότητα του κτιρίου θα αναδεικνύεται μέσω των λεγόμενων "έξυπνων" κινητών τηλεφώνων σε διάφορες γλώσσες.

Κυρίες και κύριοι,
στο Υπουργείο Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας και Θράκης) πιστεύουμε ότι ο σεβασμός στην ιστορία εμπεριέχει και το κτιριακό απόθεμα της πόλης.

Κτίρια όπως το ΥΜΑΘ έχουν ψυχή γιατί λειτουργούν ως ζωντανοί οργανισμοί:
-στη ζωή
-και τον πολιτισμό μας.

Γιατί το κτίριο του Διοικητηρίου δεν έχει μόνο λειτουργική και αισθητική υπόσταση αλλά:
-πολιτισμική,
-ιστορική
-και αρχιτεκτονική.
Είναι ένα κτίριο με ψυχή που του τη δίνουν:
-οι εργαζόμενοι σε αυτό,
-όσοι το ζούμε
-και το αγαπούμε.

Δεν είναι μόνο τοίχοι και κουφώματα, μα σημείο αναφοράς στην πόλη.

Είναι ένα σύμβολο, στην κορυφή του οποίου κυματίζει περήφανα η Ελληνική σημαία.

Οφείλουμε να στρέψουμε τους προβολείς πάνω του και θα το κάνουμε.

Γιατί:
-το αξίζει ως κτίριο,
-το αξίζει η πόλη,
-το αξίζει η Μακεδονία και η Θράκη.

Σας ευχαριστώ.