Κύριε Αναπληρωτή Υπουργέ Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, φίλε Σταύρο Καλαφάτη,
Κύριε Αντιπεριφερειάρχη Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης,
Κύριε Δήμαρχε Θεσσαλονίκης,
Κύριε Πρόεδρε του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης,
Κύριε Πρόεδρε του ΤΕΕ/ΤΚΜ,
Κύριε Πρόεδρε του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ και του Διαπανεπιστημιακού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Μουσειολογίας,
Υψηλοί προσκεκλημένοι,
Κυρίες και κύριοι,
Κατ’ αρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση να παρευρεθώ στα εγκαίνια της έκθεσης, σκοπός της οποίας είναι να προβάλλει τη νεότερη και σύγχρονη αρχιτεκτονική της Θεσσαλονίκης, που ως προϊόν μακράς και ιστορικής διάρκειας:
-ισορροπεί μεταξύ Ανατολής και Δύσης
-και διαμορφώνει το χαρακτήρα της στο σταυροδρόμι:
-θαλάσσιων και χερσαίων δικτύων,
-ιστορικών πολιτισμών,
-αλλά και εθνοτήτων.
Οφείλω, επίσης, να συγχαρώ τους διοργανωτές της έκθεσης καθώς με ιδιαίτερο μεράκι, μεθοδική εργασία και με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων ελεύθερης Θεσσαλονίκης και Μακεδονίας, συγκέντρωσαν όλα τα εκθέματα, θέλοντας να παρουσιάσουν στο ευρύ κοινό μια πλήρης εικόνα της Θεσσαλονίκης του χθες και του σήμερα, στο διάβα του τελευταίου αιώνα.
Η Θεσσαλονίκη μας διακρίνεται για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της, η οποία τη διαχωρίζει από όλες τις υπόλοιπες πόλεις, καθώς ο σημερινός πολεοδομικός της ιστός διασώζει κτίσματα όλων των ιστορικών περιόδων.
Κέντρο του Ελληνισμού με αδιάλειπτη ιστορική συνέχεια, η πόλη μας έχει να επιδείξει ξεχωριστή:
-ανοδική οικονομική πορεία
-και πολιτιστική ακτινοβολία στον ευρύτερο χώρο της Βαλκανικής.
Η Θεσσαλονίκη, φίλες και φίλοι, δεν είναι μόνο ένα μεγάλο οικονομικό και εμπορικό κέντρο της Μακεδονίας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αλλά συνάμα μια πόλη με έντονα μεταβυζαντινά στοιχεία, που όμως άλλαξε στο πέρασμα του χρόνου.
Επεμβάσεις στις αρχές του 1900 όπως:
-η κατεδάφιση μεγάλου τμήματος των τειχών,
-η χάραξη και διάνοιξη οδικών αρτηριών,
-η κατασκευή σιδηροδρομικών δικτύων,
-η κατασκευή του λιμανιού,
-δικτύων υποδομής
-και αστικών εξυπηρετήσεων,
συνέβαλαν ώστε η πόλη να μετασχηματιστεί.
Αυτό αποτυπώθηκε και στους νέους κτιριακούς τύπους, ιδιαίτερα στα δημόσια κτίρια.
Το Διοικητήριο,
-το Αυτοκρατορικό Λύκειο,
-το Στρατηγείο
-το Δημοτικό Νοσοκομείο της εποχής,
-ή το τελωνείο,
αποτελούν σαφή δείγματα της βούλησης του κράτους εκείνης της εποχής, για μια διαφορετική αντιμετώπιση του αρχιτεκτονικού στίγματος που θα εξέπεμπε η Θεσσαλονίκη.
Το απαιτούσε άλλωστε η αύξηση του πληθυσμού της κατά 70%, αφενός λόγω της οικονομικής ανάπτυξης και αφετέρου λόγω του ότι προσέλκυσε το ενδιαφέρον επιχειρηματιών και εμπόρων από όλη την Ευρώπη.
Χρονιά ορόσημο που έχει καθορίσει σε σημαντικό βαθμό τη σημερινή εικόνα της Θεσσαλονίκης είναι το 1917.
Σε διάστημα 32 ωρών η καταστροφική πυρκαγιά κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του ιστορικού κέντρου και μαζί με εκείνο ένα μεγάλο μέρος της κληρονομιάς της.
Έχοντας ως πρότυπο το Βυζάντιο, ο Γάλλος αρχιτέκτονας Ερνέστ Εμπράρ οραματίστηκε μια αναγεννώμενη πόλη με:
-οδικούς άξονες,
-διαγωνίους,
-μνημειακά σημεία
-και οργανωμένο οδικό δίκτυο, που θα παρέπεμπαν σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη.
Η Θεσσαλονίκη που σχεδιάστηκε από το 1917 μέχρι το 1950 ήταν μια:
-μοντέρνα
-και λειτουργική πόλη,
η μορφή της οποίας ελάχιστα θύμιζε τη Θεσσαλονίκη προ της καταστροφικής πυρκαγιάς.
Η Θεσσαλονίκη που ανασχεδίασε ο Εμπράρ, υπήρξε το αποτέλεσμα μιας αναζήτησης που επιχείρησε να συνδυάσει:
-τη διεθνή αρχιτεκτονική
-με την τοπική παράδοση.
Σήμερα, παρόλο που η Θεσσαλονίκη εξακολουθεί να είναι μια από τις ομορφότερες πόλεις της Ελλάδας, η εξωτερική της μορφή έχει αντικαταστήσει την παράδοση, ενώ το κέντρο της αντιμετωπίζει έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα.
Ωστόσο, παρά τα όποια προβλήματα, η εξέλιξη της και ο σεβασμός στην ιστορία της, την καθιστούν μια άκρως ζωντανή και ενδιαφέρουσα πόλη.
Μια πόλη η οποία έχοντας περάσει ήδη στο δεύτερο αιώνα ελευθερίας της, εξακολουθεί να αποτελεί σύμβολο για τον Ελληνισμό.
Όπως συνηθίζω να λέω, δεν πιστεύω οτι υπάρχει άλλη πόλη στην πατρίδα μας που να σήκωσε στις πλάτες της τόσο βαρύ φορτίο ιστορικών γεγονότων.
Η Θεσσαλονίκη ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι:
-πόλη ζωντανή,
-κορώνα του ελληνικού βορρά,
-γωνιά ιστορικής μνήμης
-και αρχόντισσα.
Για εμάς τους Θεσσαλονικείς, τούτη εδώ η πόλη είναι σημείο αναφοράς.
Αφετηρία και τερματισμός.
Κλείνοντας θα ήθελα να σας ευχαριστώ και πάλι για την πρόσκληση να παρευρεθώ στα αποψινά εγκαίνια της έκθεσης και εύχομαι καλή επιτυχία στην προσπάθειά σας.
Σας ευχαριστώ.
