Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Στατιστική Αρχή, το ποσοστό ανεργίας άγγιξε το 13,5% για τον μήνα Οκτώβριο 2010. Επιπλέον ο ΟΑΕΔ ανακοίνωσε ότι το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων στα μητρώα του για τον μήνα Δεκέμβριο 2010, ξεπέρασε τις 800.000!! Από αυτά τα 2/3 περίπου είναι άτομα που ενεγράφησαν στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ το τελευταίο έτος (άνεργοι για χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 μηνών).
Θα πρέπει δε να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του προϋπολογισμού του έτους 2011, που κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή, το ποσοστό των ανέργων προβλέπεται να ξεπεράσει το 15%, εκτίμηση η οποία έχει καταρριφθεί από τον ΟΑΕΔ που έχει ανακοινώσει ότι αυτό το ποσοστό αφορά στο 2010 και ότι το 2011, αναμένεται να φθάσει στο 16% ακόμα και στο 17%! Απέναντι στη συνεχή αύξηση της ανεργίας, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας, παραμένει σε διακηρύξεις που τις περισσότερες φορές δεν γίνονται πράξη, ενώ δεν εκμεταλλεύεται παρά ελάχιστα τους μηχανισμούς και τα κονδύλια που έχει στη διάθεσή της.
Και όλα αυτά ενώ υπάρχουν ιδιαίτερα σημαντικές δυνατότητες παρέμβασης εκ μέρους του Υπουργείου Εργασίας, που μπορούν να υποστηριχθούν χρηματοδοτικά είτε μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Υπουργείου (που συγχρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ) είτε μέσω των προγραμμάτων προώθησης της απασχόλησης που υλοποιεί ο ΟΑΕΔ, βάσει των αρμοδιοτήτων που του παρέχει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο.
Συγκεκριμένα, η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας έχει προικοδοτηθεί από την κυβέρνηση της ΝΔ με ένα τεράστιο χρηματοδοτικό εργαλείο, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, προϋπολογισμού πάνω από 3 δις €, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» (ΕΠ). Το ΕΠ αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο στη διάθεση των ελληνικών αρχών για την αξιοποίηση του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού ως κινητήριας δύναμης για την ανάπτυξη της χώρας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Το συγκεκριμένο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα σχεδιάστηκε με κύριο στόχο:
- να ενισχύσει την προσαρμοστικότητα εργαζομένων-επιχειρήσεων,
- να διευκολύνει την πρόσβαση των ανέργων στην απασχόληση και
- να προωθήσει την κοινωνική συνοχή,
ζητήματα εξαιρετικά κρίσιμα τη χρονική στιγμή που διανύουμε. Το ΕΠ είχε μάλιστα λάβει τα εύσημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως εργαλείο αντιμετώπισης της κρίσης, όταν παρουσιάστηκε τον Μάρτιο 2009 στην Αθήνα.
Παρ' όλα αυτά η σημερινή κυβέρνηση για περισσότερο από ένα χρόνο προτίμησε να μην ασχοληθεί με την αξιοποίηση των πόρων του Επιχειρησιακού Προγράμματος, όπως αυτό είχε σχεδιαστεί. Τους πρώτους 15 μήνες διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, δεν προκηρύχθηκε κανένα έργο κατάρτισης ή προώθησης στην απασχόληση από τις 5 Διαχειριστικές Αρχές του Υπουργείου Εργασίας. Επέλεξε λοιπόν η κυβέρνηση με αυτή την πρακτική της να απαξιώσει το χρηματοδοτικό εργαλείο που είχε στα χέρια της. Αποτέλεσμα; Το ποσοστό απορρόφησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος κατά το τέλος του 2010 να είναι μόνο 13,6% (383.807 εκ. €) και να αφορά σχεδόν αποκλειστικά (κατά 96%) έργα που προκηρύχθηκαν και συμβασιοποιήθηκαν μέχρι το Σεπτέμβριο του 2009!
Στις λιγοστές δε περιπτώσεις που κάποιες δράσεις προχώρησαν, αυτές δεν αναμένεται να έχουν αποτέλεσμα ως προς τη μείωση της ανεργίας, είτε γιατί τα χρήματα δρομολογήθηκαν προς άλλες κατευθύνσεις, είτε γιατί ο σχεδιασμός φαίνεται να είναι λανθασμένος, με μεγάλη πιθανότητα τα χρήματα αυτά εν τέλει να χαθούν. Αυτό δεν είναι ενδεχομένως άσχετο με την παραίτηση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου που επισήμως τουλάχιστον δεν έχει εξηγηθεί, αλλά πάντως φαίνεται ότι σχετίζεται με ενστάσεις του στη διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων.
Οι κυβερνητικοί παράγοντες του Υπουργείου Εργασίας ασχολήθηκαν σε σχέση με τα κοινοτικά προγράμματα τους τελευταίους 15 μήνες περισσότερο με την επικοινωνία και λιγότερο με την ουσία. Σχεδιάστηκαν έτσι κάποιες πληρωμένες καταχωρήσεις σε εφημερίδες και τηλεοπτικά spots, που προέρχονται από την πράξη «Εξειδίκευση της επικοινωνιακής στρατηγικής και εφαρμογή σχεδίου δράσεων πληροφόρησης και δημοσιότητας του ΕΠ», προϋπολογισμού 4.000.000 €. Η πράξη αυτή συμβασιοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 2010 και αποτελεί από τις σπάνιες περιπτώσεις έργων του Επιχειρησιακού Προγράμματος για τα οποία υπεγράφη σύμβαση από τις 5/10/2009 και μετά. Επί της ουσίας, ωστόσο, παρατηρούνται σοβαρά προβλήματα.
Όσον αφορά τα προγράμματα που υλοποιεί ο ΟΑΕΔ, εξαγγέλθηκε δια στόματος πρωθυπουργού στις 19 Οκτωβρίου του 2010 «πακέτο μέτρων» για την ενίσχυση της απασχόλησης, ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το πακέτο, σύμφωνα με τις δηλώσεις του, αποτελείται από προγράμματα τα οποία, χρηματοδοτούνται από τον ΟΑΕΔ, το ΙΚΑ και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΣΠΑ), άρα από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού». Από τα προγράμματα που πρόκειται να προκηρυχθούν σταδιακά η κυβέρνηση δηλώνει ότι θα ωφεληθούν 667.000 εργαζόμενοι, εάν φυσικά οι επιχειρήσεις τα αξιοποιήσουν.
Ωστόσο, μελετώντας τις εξαγγελίες αυτές τις κυβέρνησης, παρατηρεί κανείς ότι το σχέδιό της φαίνεται να βρίσκεται στον αέρα:
Πρώτον, υπάρχει σοβαρότατο ζήτημα σχετικά με τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων αυτών. Δεν υπάρχει σήμερα κανένα έργο από τα παραπάνω, που να είναι ενταγμένο στα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, ούτε προβλέπεται η χρηματοδότησή του. Λαμβανομένου υπόψη ότι είναι ουτοπικό να αναμένεται χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους, είναι ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για τα προγράμματα αυτά.
Δεύτερον, τα έργα που εξαγγέλλονται ουσιαστικά πρόκειται για α) επιχορηγήσεις επιχειρήσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με τη μορφή κάλυψης των ασφαλιστικών εισφορών και β) επιχορηγήσεις ανέργων για σύσταση νέας ατομικής επιχείρησης. Είναι δηλαδή δράσεις αντίστοιχες με αυτές που υλοποιούνται κατά κόρον από τον ΟΑΕΔ την τελευταία 15ετία. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο καινοτομίας που θα καθιστά αυτά τα προγράμματα ελκυστικότερα και καλύτερα ανταποκρινόμενα στις σημερινές ανάγκες επιχειρήσεων και ανέργων.
Τρίτον, ο σχεδιασμός των προγραμμάτων αυτών, όσον αφορά το ποσό και τις προϋποθέσεις επιχορήγησης, δεν είναι ρεαλιστικός και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας. Κι αυτό διότι το ποσοστό των ενισχύσεων προς τις επιχειρήσεις μέσω των προγραμμάτων αυτών αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων χαμηλό στην τρέχουσα χρονική στιγμή (κυμαίνεται από 28%-43% επί του συνολικού μισθολογικού κόστους του εργαζομένου), πράγμα που φαίνεται από την έλλειψη ανταπόκρισης εκ μέρους των επιχειρήσεων.
Τέλος, έργα του ΟΑΕΔ έχουν προκηρυχθεί βάσει του «Προσωρινού πλαισίου για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης» (2009/C83/01)». Το καθεστώς αυτό όμως, που προέβλεπε ποσό ενίσχυσης ανά επιχείρηση έως 500.000 €, έληξε στις 31/12/2010, συνεπώς όλα τα προγράμματα του ΟΑΕΔ που έχουν προκηρυχθεί βάσει αυτού πρέπει να ακυρωθούν και να επαναπροκηρυχθούν. Αυτό άλλωστε συνέβη με το «πρόγραμμα επιδότησης των εργοδοτικών εισφορών για 400.000 ωφελούμενους σε επιχειρήσεις και εργοδότες του ιδιωτικού τομέα», που προκήρυξε ο ΟΑΕΔ στις 21/10/2010 για να ανασταλεί η διαδικασία υποβολής αιτήσεων στις 21-12-2010 με απόφαση του Δ.Σ. του ΟΑΕΔ!
Τους πρώτους 15 μήνες διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, ο ΟΑΕΔ προκήρυξε, μέσω της χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ, μόνο 2 προγράμματα (επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών, γυναικεία επιχειρηματικότητα) με συνολικό προϋπολογισμό γύρω στα 270 εκατ. €. Φαίνεται όμως ότι δέκα σχεδόν μήνες από την προκήρυξη των προγραμμάτων, έχει συμβασιοποιηθεί μόνο το 21%, ενώ η απορρόφηση στις δράσεις αυτές ανέρχεται σε ποσοστό 4%!
Σε αυτό το κομβικό σημείο, όπου η αύξηση της ανεργίας αναμενόταν, αντί να υπάρξει μια συντονισμένη κυβερνητική προσπάθεια, που θα καταστήσει το ανθρώπινο δυναμικό κλειδί της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας και την αναβάθμισή του ουσιαστική απάντηση στο αίτημα της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας με την πρακτική της απαξιώνει τα χρηματοδοτικά εργαλεία και τις πολιτικές που έχει στα χέρια της. Αφήνει το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» σχεδόν στάσιμο για 15 μήνες από προκηρύξεις ή συμβασιοποιήσεις νέων έργων, ενώ προκηρύσσει προγράμματα μέσω ΟΑΕΔ τα οποία ούτε εξασφαλισμένα είναι από πλευράς χρηματοδότησης, ούτε φαίνεται να μπορούν να αποδώσουν όσα αναμένει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου.
Κατόπιν των ανωτέρω, επερωτάται η Υπουργός:
- Πώς σκοπεύει άραγε να αντιμετωπίσει την ανεργία που συνεχώς θα αυξάνεται σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία;
- Για ποιο λόγο το ΕΠ «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» έχει μείνει σχεδόν στάσιμο από τότε που ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ την πολιτική ηγεσία του τόπου;
- Πώς εξηγείται ότι η μόνη συμβασιοποίηση στην οποία προχώρησαν οι 5 Διαχειριστικές Αρχές του Υπουργείου τους τελευταίους 15 μήνες αφορά σε δράση κάλυψης καταχωρήσεων και τηλεοπτικών spots;
- Πόσο εξασφαλισμένη είναι η χρηματοδότηση των προγραμμάτων του ΟΑΕΔ που εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός μέσω του ΕΣΠΑ και πως αποδεικνύεται;
- Πρόκειται να προκηρυχθούν προγράμματα για νέους ανέργους, εργαζόμενους-επιχειρήσεις για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής το αμέσως προσεχές διάστημα, καθώς η ανεργία αυξάνεται καθημερινά;
- Ποιοί είναι τελικώς οι λόγοι που οδήγησαν τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου να υποβάλλει την παραίτησή του;
Οι επερωτώντες βουλευτές:
Νίκος Νικολόπουλος
Θεόδωρος Καράογλου
Μιχάλης Γιαννάκης
Κων/νος Καραγκούνης
Αναστάσιος Καριπίδης
Κων/νος Κόλλιας
Ευστάθιος Κωνσταντινίδης
Κων/νος Μουσουρούλης
Κων/νος Παπασιώζος
Κων/νος Τασούλας
Ευγενία Τσουμάνη - Σπέντζα
Δημήτρης Τσουμάνης
Κων/νος Χατζηδάκης
