Άρθρο Θ. Καράογλου στο περιοδικό «Polis» που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Μαΐου
«Νοιάζομαι σημαίνει προσφέρω»
Η σκέψη που μετουσιώθηκε σε πράξη, να βραβεύσω σε ειδική εκδήλωση του πολιτικού μου γραφείου συμβολικά οκτώ εθελοντικές οργανώσεις της Θεσσαλονίκης, είχε ως απώτερο σκοπό να στείλει το μήνυμα πως η προσφορά στον συνάνθρωπο δεν είναι... μόδα της εποχής αλλά στάση ζωής.
Στα πρόσωπα των βραβευθέντων τίμησα το σύνολο των εθελοντικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο Νομό μας, όπως και κάθε συνάνθρωπο που έχει αναγάγει σε έργο ζωής την άοκνη και ανιδιοτελή προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Την προσφορά που δεν περιμένει αντάλλαγμα αλλά δέχεται ως ηθική ανταμοιβή ένα χαμόγελο, ένα απλό και ειλικρινές ευχαριστώ.
Η στήριξη όσων έχουν πραγματική ανάγκη δεν πρέπει να είναι έργο μόνο των λίγων, αλλά των πολλών. Η αλληλεγγύη και η προσφορά δεν πρέπει να θεωρούνται μόνο δυο πανανθρώπινες αξίες, αλλά ως μια κοινή αποστολή. Και αυτό γιατί νοιάζομαι σημαίνει προσφέρω, προσφέρω σημαίνει δίνω και δίνω σημαίνει στηρίζω απλόχερα. Δηλαδή, καταθέτω ψυχή!
Τέσσερις μικρές λέξεις με τεράστια ηθική και κοινωνική αξία οι οποίες συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας αναγκαίας κοινωνικής «αλυσίδας» έμπρακτης βοήθειας η οποία, κόντρα στην εποχή του άκρατου «εγώ», αναδεικνύει το πραγματικό νόημα του ανθρωπισμού.
Θυμάμαι τη μητέρα μου να αναφέρει συχνά ένα ρητό: «Στη ζωή», μου έλεγε, «θα συναντήσεις δυο ειδών ανθρώπους. Αυτούς που δίνουν και αυτούς που παίρνουν. Αυτοί που παίρνουν τρώνε καλύτερα, αυτοί που δίνουν όμως κοιμούνται καλύτερα». Το αναφέρω διότι η προσφορά στον συνάνθρωπο ως τρόπος ζωής προάγει αρετές και διαμορφώνει συνειδήσεις, με στόχο τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής στις ιδιαίτερα κρίσιμες συνθήκες που βιώνουμε ως χώρα και κοινωνία. Αυτός ήταν και ο λόγος που κατά τη διάρκεια της ομιλίας μου στην εκδήλωση αποκάλεσα τους εκπροσώπους των εθελοντικών οργανώσεων «ζωντανό κύτταρο της ελληνικής κοινωνίας», καθώς εκφράζουν μια υγιή δύναμη η οποία μέσα από δράσεις φιλοδοξούν να φέρουν αλλαγή νοοτροπιών και συμπεριφοράς, ώστε από κοινωνία του θέλω να γίνουμε κοινωνία του πράττω. Από κοινωνία της θεωρίας, κοινωνία της πρωτοβουλίας. Από κοινωνία της αδράνειας, κοινωνία της δράσης. Από κοινωνία των λίγων, κοινωνία των πολλών.
Οι φάροι δεν «τρέχουν» στις ακτές αναζητώντας ποιο καράβι θα σώσουν. Στέκονται αγέρωχοι και φωτίζουν. Όπως ακριβώς κάνουν οι ήρωες της διπλανής πόρτας που χαρίζουν ελπίδα και προοπτική, λειτουργώντας ως παράδειγμα αυτοδιάθεσης στον συνάνθρωπο.
Μαζί μπορούμε περισσότερα! Μαζί ονειρευόμαστε το αύριο! Μαζί αξίζουμε καλύτερα! Γιατί το «μαζί» είναι η ισχυρότερη λέξη, πλάθοντας έναν κόσμο σύμπραξης και αλληλεγγύης.
Εξυπακούεται ότι ο εθελοντισμός δεν πρέπει να υποκαθιστά την κρατική λειτουργία, να γίνεται αντικείμενο οικονομικής ή επικοινωνιακής εκμετάλλευσης ή να είναι εσωστρεφής. Κάνω αυτήν την επισήμανση διότι η εξωστρέφεια είναι σύμφυτη έννοια του εθελοντισμού. Ο εθελοντής δεν δρα για τον εαυτό του, αλλά οι ενέργειές του απευθύνονται και αποτυπώνονται πρωτίστως στους άλλους.
Υπό αυτήν την οπτική, μέσα από τούτες τις σειρές που διαβάζετε, σας απευθύνω μια έκκληση. Να παρακινήσουμε τον κοινωνικό μας περίγυρο να συμμετέχει ενεργά σε εθελοντικές οργανώσεις και μέσα από το έργο τους να αποτελέσουμε παραδείγματα ενεργούς και αποτελεσματικής δράσης. Να πείσουμε όσο περισσότερους μπορούμε να γίνουν εκφραστές της συλλογικής συνείδησης, δίχως να ξεχνάμε ότι ο εθελοντισμός είναι κοινωνική δύναμη. Δεν συνδέεται μόνο με τις φυσικές καταστροφές και την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών και κρίσεων, μα και με άλλες πτυχές καθημερινών κοινωνικών αναγκών.
Άλλωστε ο εθελοντισμός δεν έχει όρια! Μπορεί να αναπτυχθεί παντού. Όπου υπάρχουν άνθρωποι, όπου υπάρχει ανάγκη βοήθειας και συμπαράστασης.
Εκείνος που προσφέρει απλόχερα, με την καρδιά του, δεν αντιμετωπίζει τη ζωή υπό την οπτική του εγωκεντρικού ατόμου, αλλά του ανθρώπου που συναισθάνεται πως είναι μέλος μιας κοινωνίας πέρα και πάνω από τάσεις ατομισμού, ναρκισσισμού, εσωστρέφειας και ιδιοτέλειας. Και εμείς οι Έλληνες γνωρίζουμε να προσφέρουμε όταν οι συνθήκες το απαιτούν! Βλέπετε, διαχρονικά η πατρίδα μας είναι τόπος προσφοράς. Ένας γενναιόδωρος τόπος που αναδεικνύει την ποιότητα και την ευγένεια, τοποθετώντας ενσυνείδητα το «εμείς» πάνω από το «εγώ».
Οι κοινωνίες που οικοδομούνται στη λογική εγωιστικών στόχων και αναγκών, είναι κοινωνίες χωρίς μέλλον. Εκείνες, ωστόσο, που βασίζονται στην ανθρωπιά και τη συλλογικότητα αποτελούν το ύψιστο βάθρο που μπορεί να κατακτήσει η ψυχή. Σε αυτήν την προσπάθεια το εθελοντικό κίνημα έχει τη δική του εξέχουσα θέση, αποτελώντας την υγιή αντίδραση της κοινωνίας στα φαινόμενα της αδράνειας, της αποχής και της παθητικότητας.
Εναπόκειται, λοιπόν, σε εμάς, τους μεγαλύτερους, να δώσουμε το καλό παράδειγμα στα παιδιά μας βοηθώντας τα να αναπτύξουν πνεύμα εθελοντικής προσφοράς και κοινωνικής αλληλεγγύης. Με αυτόν τον τρόπο θα βοηθήσουμε μια ολόκληρη γενιά να αποκτήσει την παιδεία που πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε ευσυνείδητο πολίτη. Και είναι σημαντικό, διότι η αλληλεγγύη ουσιαστικοποιεί την έμφυτη κοινωνικότητα του ανθρώπου.
Στις δύσκολες εποχές, λοιπόν, όπου ο ατομικισμός αποτελεί πηγή πραγματικού κινδύνου για τις αρχές και τις αξίες που αιώνες τώρα χαρακτηρίζουν την κοινωνία μας, ο εθελοντισμός δίνει ελπίδα και σημαίνει συνεισφορά, μα και αλτρουισμό. Παράλληλα, όμως, στέλνει δυο ηχηρά μηνύματα. Πρώτον, αυτό που έλεγε ο Μακρυγιάννης, πως: «δεν πλουταίνει ο άνθρωπος με χρήματα μονάχα, πλουταίνει και με τα καλά του έργα». Και δεύτερον πως «όταν παίρνεις γεμίζουν τα χέρια, όταν δίνεις γεμίζει η καρδιά».
